Nieuwsbrief Krib- en Oeververlaging Pannerdensch Kanaal

De inloopavond op 10 maart 2020 in Ontmoetingscentrum Doornenburg was druk bezocht. Geïnteresseerden en belanghebbenden kregen een toelichting op de plannen om de kribben en oevers rondom het Pannerdensch Kanaal te verlagen en de hoogwaterveiligheid te vergroten.

Opvallend is de betrokkenheid van de bezoekers. Bij het gebied, bij het project, maar vooral bij ‘hun rivier’. Zodra de deuren opengaan, melden de eerste bezoekers zich. De meesten zijn goed bekend met de plannen, maar laten zich graag verder informeren over het voorlopige voorkeursontwerp, en wat dat voor hen betekent. In totaal bezoeken zo’n 53 mensen de avond. Ze bekijken met belangstelling de artist impressions van de huidige en de toekomstige situatie. En gaan in gesprek met deskundigen van Rijkswaterstaat en uitvoerder Ploegam. Aanwezig zijn onder meer direct aanwonenden van het Pannerdensch Kanaal, inwoners van Doornenburg en vertegenwoordigers van bedrijven en diverse belangengroeperingen.

Geïnteresseerde bezoekers inloopavond Pannerdensch Kanaal
De avond verloopt in een informele, ontspannen sfeer. De bezoekers zijn geïnteresseerd in het ontwerp dat nu in concept gereed is. 'We zijn hier puur uit interesse', zegt 1 van hen. 'Je weet dat ze de kribben en oevers gaan verlagen, maar waarom doen ze dat nu precies en hoe gaat dat dan in z’n werk? De avond heeft me wel antwoorden opgeleverd, goed dat Rijkswaterstaat dit doet.'

Concrete vragen project krib- en oeververlaging
Sommige bezoekers hebben hele concrete vragen over het project. Om welke kribben en oevers gaat het en met hoeveel cm worden ze verlaagd? Hoe zit het met de afvoer van materialen en wanneer vinden de werkzaamheden precies plaats? En wat betekent de verlaging voor de wegzijging van het grondwater in droge periodes of het grondwaterpeil binnendijks? Zijn de kribben straks nog wel toegankelijk en begaanbaar? 'Over het algemeen is er veel draagvlak voor de geplande krib- en oeververlaging', zegt omgevingsmanager Rijkswaterstaat Marc Strootman. 'Een aantal mensen maakt zich zorgen over het (zware) transport van materieel en afgegraven grond. Daarover hebben we hen gerust kunnen stellen: alle vervoer vindt plaats over water.'

Verbondenheid met de rivier
Opvallend is de grote verbondenheid met de rivier. Aan 1 van de statafels vertellen inwoners van Doornenburg dat ze vroeger bij ijsgang nog over de rivier hebben gelopen. Ze groeiden op met het water. Vissers uit het dorp spreken van ‘hun’ rivier. 'Mensen voelen zich echt eigenaar van de kribben', zegt Marc Strootman. 'De rivier is van hen, het gevoel van ‘eigenaarschap’ heerst bij omwonenden heel sterk. Als Rijkswaterstaat zijn we hier duidelijk te gast.'

Ideeën ophalen voor Pannerdensch Kanaal
De avond is ook bedoeld om ideeën op te halen die van toegevoegde waarde zijn voor de mensen in het gebied rondom het Pannerdensch Kanaal. 'Van die uitnodiging is gretig gebruikgemaakt', zegt Strootman. 'Bezoekers van de inloopavond dragen diverse ideeën en voorstellen aan. Belangrijk motief is versterking van ‘de beleving’ van het gebied.'
Er zijn veel ideeën ingediend om de recreatiemogelijkheden in het gebied te versterken. Ook zijn er voorstellen om de cultuurhistorische waarde van het gebied naar voren te brengen. In de zomer van 2020 beoordeelt Rijkswaterstaat welk idee het best aan de opgestelde criteria voldoet.

Het ontwerpproces voor het verlagen van een aantal kribben en oevers in het Pannerdensch Kanaal is gereed. In de aanloop naar het definitieve ontwerp heeft Rijkswaterstaat verschillende gesprekken gevoerd met belanghebbenden. De opbrengsten van die gesprekken zijn op specifieke onderdelen verwerkt in het definitief ontwerp.

Wat is er veranderd ten opzichte van het voorkeursalternatief? Rob Korfage, omgevingsmanager vanuit de aannemer: 'Op particulier eigendom verlagen we alleen nog het kribdeel dat in het water ligt. Op deze manier voorkomen we dat er werkzaamheden op de weilanden moeten plaatsvinden. Ook het totale oppervlak van de te verlagen oevers is kleiner dan in het voorkeursalternatief is aangegeven. Zo beperken we de gevolgen voor gronden van particulieren. Op die manier staat een kleiner deel van deze oevers onder water bij hogere waterstanden.'
 
Maatwerk voor los-locatie Pannerdensch Kanaal
Ook voor de bedrijven en scheepvaart is een aanpassing doorgevoerd. Korfage: 'Voor de los-locatie van de steenfabriek, waar binnenschepen regelmatig grondstoffen aanvoeren, is een maatwerkoplossing bedacht. Door de oever anders vorm te geven en het ponton iets te verplaatsen, kan de los-locatie ook in de toekomst veilig blijven functioneren.'

Verbeterde hoogwaterveiligheid
De aanpassingen passen binnen de doelstelling van het project om bij zeer hoogwater in de Boven-Rijn een waterstandsdaling van 5 cm te bereiken. De verbeterde hoogwaterveiligheid blijft gewaarborgd, vertelt Korfage. 'Belangrijk voordeel is vooral dat het aangepaste ontwerp minder impact heeft op de omgeving.'

Effecten in kaart gebracht
 In de afgelopen maanden zijn ook de effecten van het ontwerp voor de krib- en oeververlaging in kaart gebracht. Dit is onder meer nodig om de benodigde vergunningen voor de werkzaamheden te kunnen aanvragen. 'Het gaat dan bijvoorbeeld om effecten op natuur, erosie, zandafzetting en rivierkundige effecten', zegt Korfage. Om eventuele ongewenste effecten, zoals dwarsstroming, te verminderen of te voorkomen is het ontwerp op bepaalde onderdelen nog ‘bijgeschaafd’.
 
Voorbereiding besluitvorming
Hoe gaat het nu verder? Korfage: 'De volgende stap is het opstellen van het Projectplan Waterwet en het aanvragen van de vergunningen. Voordat we de kribben en oevers langs het Pannerdensch Kanaal daadwerkelijk gaan verlagen, zorgen we er natuurlijk voor dat alle officiële en wettelijke besluiten en vergunningen op orde zijn.'

De besluiten die nodig zijn, vallen uiteen in de onderstaande categorieën.

1. Projectplan Waterwet: dit is het centrale besluit waarin Rijkswaterstaat beschrijft wat het werk (in dit geval de krib- en oeververlaging) inhoudt en hoe we dat werk uitvoeren. Het projectplan verantwoordt ook hoe we het doel - verlaging van de waterstand bij hoogwater met 5 cm - gaan halen en hoe we aan de andere eisen van de Waterwet voldoen.
2. Natuurvergunningen: deze vergunningen zien erop toe dat Rijkswaterstaat op een goede manier omgaat met natuur en milieu.
3. Omgevingsvergunningen: dit zijn vergunningen die de gemeente verleent. Deze zijn nodig om de werkzaamheden aan de kribben en oevers te kunnen uitvoeren. Ook zien deze vergunningen toe op de kap van bomen.
4. Ontgrondingsvergunning: de provincie verleent deze vergunning die te maken heeft met het graafwerk in de oevers.

Zienswijzen en definitieve besluiten
Het ontwerpprojectplan Waterwet en de ontwerpvergunningen worden naar verwachting in het najaar van 2020 tegelijkertijd ter inzage gelegd. Korfage: 'Zo kan iedereen in 1 keer op alle besluiten een zienswijze indienen. De zienswijzen kunnen aanleiding zijn om de ontwerpbesluiten aan te passen.'

Rijkswaterstaat verwacht de definitieve besluitvorming in de loop van 2021.

De oevers en kribben worden verlaagd met de inzet van graafmachines.